مبانی فرهنک کار و راهکارهای اصلاح فرهنگ کار از منظر امیرالمومنین علی علیه السلام

هر جامعه ای برای گذران امور خود و رفع نیازهایش، به مشاغل گوناگون نیاز دارد، تا با توجه به آنها احتیاجات خود را برطرف سازد و افراد آن جامعه بتوانند به وسیله نعمتها و موهبتهای طبیعی توان خود را بالا ببرند، از این رو تمام مشاغل موجود در جوامع بشری که به نوعی با زندگی انسان ارتباط دارد، از دید بشر مهم و اساسی بوده و باید برای تحقق فرهنگ مناسب آنها تدبیری مناسب اندیشید، تا مقوله کار موجب تعالی بشر گردد. از دغدغه های اندیشمندان و صاحب نظران اسلامی در مقوله کسب و کار، پالایش و بازبینی فرهنگ کار است که امروزه به یک چالش جدی تبدیل گشته و افکار را به خود مشغول نموده است .فرهنگ کار در نظام اقتصاد اسلامی، دارای مبانی خاص خود می باشد. در این پایان نامه سعی شده، دو نوع از مبانی فرهنگ کار، با عنوان های: مبانی کلامی و مبانی اخلاقی مورد بررسی قرار گیرد، تا با شناسایی و بازنگری در آنها، ضمن شناخت آسیبهای موجود، امکان دستیابی به یک الگوی صحیح و مناسب، برای اصلاح فرهنگ کار اسلامی، به دست آید. سیره و گفتار امام علی علیه السلام، درباره مقوله کار، ما را به این هدف نزدیک می نماید؛ از عوامل تأثیرگذار در فرهنگ کار، مبانی کلامی و اخلاقی آن است که باعث پویایی جامعه و فرد می شود، مانند خداباوری، اصالت آخرت، تقوا، برخورداری از رضایت الهی و ...؛ همچنین آسیب شناسی در فرهنگ کار، و رعایت چهار اصل مهم، برای اصلاح فرهنگ کار از منظر امام علی علیه السلام، از دیگر نکات مورد بحث در این پایان نامه است که عبارتند از: اصل اول: ابعاد و مولفه های وجدان کاری، که شامل زیر مجموعه هایی، چون: خلاقیت و نوآوری، به وجود آوردن روحیه کار وکوشش در کارکنان، هم سویی منافع فردی با اجتماع، فردگرایی، دنیاگرایی و انگیزش توفیق، برابرخواهی طبقاتی، احترام به قانون، عدالت ورزی، آگاهی از ارزش کار و بیگانه نبودن با آن، مسئولیت پذیری، ظلم ستیزی، ملی گرایی در برابر دشمنان، امنیت شغلی، اعتماد در روابط کاری و رضایت شغلی است. اصل دوم: ابعاد و مولفه های نظم و برنامه ریزی کاری، که شامل زیر مجموعه هایی، چون: وقت شناسی، انجام کارها در اولین فرصت، تقسیم وقت، نظم پذیری، شناخت درست نقطه شروع و موقعیت هر عمل است. اصل سوم: ابعاد و مولفه های محکم کاری و اتقان کارها، که شامل زیر مجموعه هایی، چون: مراعات حکمت در رأی خواهی، استفاده از تجارب دیگران، مشارکت، اندیشیدن در امور، مشورت و رایزنی، منع استبداد و خودرأیی، آزاداندیشی و نظرخواهی، عقلانیت، تدبیر در مقدمات و ارزشیابی نتایج، آینده نگری، تخصص کاری است. اصل چهارم: ابعاد و مولفه های پایبندی به اصول اخلاق کاری، که شامل زیر مجموعه هایی، چون: تأکید بر مسئولیت پذیری انسان در برابر خداوند، تأکید بر مسئولیت پذیری انسان در برابر منابع خدادادی، پرهیز از اسراف، تقویت تعهدکاری، بودن به یاد خدا در هنگام کار کردن، تأکید بر مسئولیت پذیری انسان در برابر هم نوعان خود، انصاف دادن در کار به دیگران، اعتماد در روابط کاری، ضابطه مداری و شایسته سالاری، توجه به پرداخت حقوق به موقع کارگران و زیردستان، تشویق و تنبیه کارکنان است. واژگان کلیدی: امام علی علیه السلام، فرهنگ کار، مبانی کلامی، مبانی اخلاقی، راهکارهای اصلاح.